فروکش کردن التهاب‌ ارزی با اقدامات بازارساز/ سوداگران ارز موفق به بالا نگهداشتن نرخ دلار نشدند

به گزارش خبرنگار اقصادی پایگاه خبری وردنجان نیوز، در ۱۰ الی ۱۵ روز اخیر شاهد بروز نوساناتی در بازار ارز بودیم اما دولت تلاش کرد با اقدامات موثری که اعمال می‌کند و با ورود‌ بازارساز با نظارت بانک مرکزی، نوسانات را کنترل کند،‌ تلاطم‌های ارزی به تدریج از روزهای گذشته مدیریت شد ‌و بازار ارز کماکان در حال تخلیه اثر روانی افزایش قیمت‌ها است.

در این مدت، دلار به‌ عنوان راهبر این بازار، سقف‌ های تاریخی قیمتی خود را پشت ‌سر گذاشته بود اما دوباره در حال برگشت به نرخ‌های دو هفته قبل خود است، ‌دلار غیر رسمی از نرخ ‌های بالای ۳۶ هزار تومان در روزهای گذشته، عقب نشینی کرده و وارد کانال ۳۵ هزار تومانی شده است.

نرخ‌ها در بازار توافقی نیز به‌عنوان بازار بنکداری بین صرافان و مرجع رسمی نرخ اسکناس ارز با حجم بالای معاملات روزانه نسبت به روزهای گذشته کاهشی بوده و در ابتدای کانال ۳۴ هزار تومان در حال معامله است.

در لحظه تنظیم این گزارش، قیمت دلار توافقی ۳۴۱۰۰ تومان است و دلار غیر رسمی هم از سوی دلالان ۳۵۹۰۰ تومان قیمت‌گذاری شده است.

* دلایل افزایش قیمت ارز اقداماتی که موجب ریزش قیمت‌ها در بازار‌ شد

بسیاری از کارشناسان معتقدند، پس از یک دوره اغتشاش در کشور و شکل‌گیری نوعی ناامنی در اقتصاد، دلالان به سمت بازار ارز رفته و این بازار را با التهاب مواجه کرده‌اند.

همچنین ایجاد یک موج روانی و شکل‌گیری نوعی انتظارات تورمی در بازار ارز، در دو هفته گذشته سبب رکوردشکنی نرخ دلار شده بود که اقدامات بازارساز در این مدت توانست بخشی از هیجان موجود در بازار را تخلیه کند.

پرداخت سود به صورت ‌اسکناس در مورد حساب‌های ارزی، ایجاد سامانه معاملات برخط خرید ارز از صرافی‌ها، ارائه گواهی سکه طلا در بازار سرمایه، حذف مالیات بر سود سپرده اشخاص حقوقی از بودجه ۱۴۰۱ و کاهش فاصله نرخ ارز توافقی با نرخ ارز در بازار آزاد و کاهش رانت موجود، از جمله مهمترین دلایل افت قیمت ها در بازار ارز بوده است. البته هشدار و پیشنهاد کارشناسان در خصوص دریافت مالیات و قطع یارانه خریداران ارز در روزهای اخیر نیز در این زمینه موثر بوده است.

* نقش بازارساز در مهار و کاهش نرخ ارز بدون ارزپاشی

برخلاف دوره‌های گذشته و در سال‌های قبل، بدون ارزپاشی، ورود به موقع بازارساز به بازار توانست روند افزایشی نرخ ارز را در ابتدا کنترل و مهار کند و سپس قیمت‌ها را کاهش دهد.

تیم اقتصادی دولت با محوریت بانک مرکزی روز پنجشنبه از بسته‌ای مشتمل بر سه رویکرد رونمایی کرد که سامانه برخط صرافی‌ها برای فروش ارز از روز شنبه از جمله مهم ‌ترین تصمیمات بانک مرکزی در این بسته بوده است.

قرار گرفتن چهار بانک بزرگ کشور در کنار بازار متشکل ارزی در نهایت منجر به گسترش منابع ارزی و تسهیل دسترسی متقاضیان به ارز شد. در همین زمینه بانک مرکزی در بخشنامه‌ای ترتیبات تأمین تقاضای ارز را به‌صورت اسکناس در سرفصل مصارف خدماتی سایر (سرفصل ۲۴) به بانک‌های ملی، تجارت‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏، ملت‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ و صادرات ابلاغ کرد.

* ناپدیدشدن صف های مقابل صرافی‌ها

در این‌باره، سخنگوی بازار متشکل ارزی با اشاره به تشکیل صف‌های خرید ارز با نرخ توافقی در مقابل صرافی‌ها گفت: این صف‌ها بار روانی به وجود آورده که تقاضا زیاد است و افراد باید با هر قیمتی دلار خریداری کنند. علت صف‌های طولانی این بود که مردم معمولاً آگاهی از صرافی‌های مختلف در سطح شهر ندارند بنابراین چند صرافی در موقعیت مکانی در شهر تهران شناخته‌شده‌تر هستند و مراجعه افراد به این صرافی‌ها زیاد است و صف‌های طولانی این شائبه را به وجود می‌آورد که هجوم برای خرید دلار در بازار ارز وجود دارد.

توکلی افزود: راه‌اندازی سامانه برخط خرید و فروش ارز و اطلاع‌رسانی به مردم درباره خرید از این سامانه و تسری یافتن آن بین فعالان بازار موجب می‌شود کههمه صرافی‌های مجاز وارد معامله شود و این توزیع تقاضا بین صرافی‌ها بار روانی را کاهش می‌دهد و صف‌ها را از بین می‌برد.

* توزیع رانت ارزی متوقف می شود؟

در همین زمینه، میثم خسروی، عضو مرکز پژوهش‌های مجلس، با اشاره به راهکارهای سنتی مدیریت بازار ارز می‌گوید: اولین راهکار، عرضه ارز توسط سیاست‌گذار است که بارها و بارها تجربه شده و نتیجه مطلوب نیز گرفته نشده است، نرخ‌های متفاوت در بازار ارز وجود دارد، بدترین کار در شرایط فعلی این است که با نرخ‌های متفاوت و ترجیحی به بازار ارز تزریق شود که این رانت ایجاد شده فقط می‌تواند منابع بانک مرکزی را خالی کند، صف‌های تشکیل شده در مقابل صرافی‌ها به دلیل همین تفاوت نرخ ارز در بازارهای مختلف است.

به گفته خسروی کاری که دولت باید انجام دهد این است که متغیرهایی که می‌تواند تحت کنترل قرار دهد را به‌عنوان یک سیاست مهار رشد نرخ ارز در نظر بگیرد. مثلاً منابع جدیدی که می‌تواند به بازار تزریق شود را به‌عنوان یک بسته اطلاع‌رسانی کند.

این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: بی‌ثباتی ایجادشده در کشور به‌دلیل اغتشاشات از دیگر عوامل رشد نرخ ارز است. در حال حاضر و با کاهش التهاب در جامعه و با اقدامات بازارساز، شاهد ثبات در بازار ارز نیز خواهیم بود.

* تخلیه اثر روانی کمبود ارز

در این‌باره، یک عضو هیات علمی دانشگاه، با بیان اینکه در حال حاضر منابع ارزی کشور مناسب است، گفت: چشم‌انداز اقتصاد ایران روشن است، بخش زیادی از ناامیدی‌ها در اقتصاد، ریشه واقعی ندارد و حاصل کار رسانه‌ای دشمن است که دولت باید با خبرهای خوب این جو روانی را از بین ببرد. یعنی باید این گزاره که کشور با کمبود ارز مواجه است از ذهن فعالین اقتصادی از بین برود.

کامران ندری ادامه داد: بانک مرکزی می‌تواند در کوتاه مدت برای کنترل قیمت‌ها منابع به بازار تزریق کند، اما این راهکار نمی‌تواند برای مدت طولانی استفاده شود، در حال حاضر انتظارات اشتباهی که در جامعه ایجاد شده که باید از طریق درست این انتظارات مدیریت شود.

این عضو هیات علمی دانشگاه تاکید کرد: سیاست‌گذار باید بتواند دامنه اخبار مثبت و امیدبخش را گسترش دهد تا اثر روانی ایجاد شده را خنثی کند، اخباری مانند سرمایه‌گذاری های خارجی، ورود منابع جدید و اخباری از این دست می‌تواند بخش زیادی از نوسانات فعلی را کنترل کند.

* راهکارهای کاهش تقاضای سوداگرانه در بازار ارز

یکی از گزاره‌هایی که در روزهای اخیر مورد توجه بسیاری از کارشناسان قرار گرفته است به مساله تبدیل دارایی ریالی افراد به دارایی دلاری بازمی‌گردد؛ بسیاری از کارشناسان معتقدند در صورتی که دولت گرفتن مالیات بر عایدی سرمایه و یا قطع کردن یارانه افرادی که در بازار ارز تقاضای سوداگرانه دارند را در دستور کار خود قرار دهد، می توان بخش عمده ای از نوسانات بازار ارز را کنترل کرد.

کامران رحیمی، رئیس دانشکده فنی حرفه‌ای شهید شمسی‌پور در همین زمینه می گوید: کاهش فاصله نرخ ارز در بازار متشکل و بازار آزاد می‌تواند سبب کاهش سودآوری فعالیت‌های سوداگرانه شود. در صورتی که دست دلالان از بازار ارز کوتاه شود، نوسان در این بازار هم به شکل قابل توجهی تحت کنترل بانک مرکزی در خواهد آمد.

‌رحیمی ادامه داد: در صورتی که بانک مرکزی و سازمان امور مالیاتی یک تصمیم جدی در مورد گرفتن مالیات از خرید و فروش بی دلیل ارز بگیرند، می‌توان امیدوار به کاهش شدید نوسان در بازار ارز باشیم.

* لزوم توقف عرضه ارز با کارت ملی

یکی از دلایل افزایش قیمت ارز در شرایطی که عرضه ارز بیش از تقاضای واقعی آن در بازار است، فعالیت دلالان ارزی در کف خیابان و تبانی آنها برای افزایش قیمت ارز به بهای کسب سودهای بادآورده بیشتر است.

در‌ شرایط که عرضه ارز با کارت ملی به صورت سهمیه‌ای انجام می‌شد، هر دلال به طور متوسط روزانه سهمیه ۵ تا ۱۰ نفر را خریداری می‌کرد و از محل کارت ملی هر نفر حدود ۳ الی ۴ میلیون تومان سود خالص بادآورده به دست می‌آورد، یعنی یک دلال به طور متوسط روزانه ۲۰ تا ۳۰ میلیون تومان سود دلالی و در واقع رانت به دست می‌آورد.

با وجود راه‌‌اندازی سامانه برخط بازار متشکل ارزی، این مورد بسیار کاهش یافت اما به دلیل سوء استفاده دلالان از این سامانه به نظر می رسد در این زمینه نیز بازار ساز باید وارد عمل شده و تقاضای حقیقی ارز را از تقاضای سوداگرانه جدا کند.

پایان پیام/م